Frá tveimum søguligum skúlum til ein nýggjan felagsskap: Skúlin á Fløtum

Í hjartanum í Havnini stendur í dag ein skúli, sum bæði er nýskapandi og djúpt rótfastur – Skúlin á Fløtum. Hann er ikki bara ein bygningur, men ein samantvinnaður samleiki, sprottin úr tveimum av varðunum í føroysku skúlasøguni: Venjingarskúlanum og Tórshavnar kommunuskúla. Við at savna tað besta úr báðum skúlum hevur Skúlin á Fløtum skapt eina nýggja heild, har mentan, læring og trivnaður ganga hond í hond.

Venjingarskúlin – ein námsfrøðiligur oddviti

Venjingarskúlin, sum í mong ár lá við Landavegin í Havn, var ikki ein vanligur fólkaskúli. Hann varð stovnaður við tí serliga endamáli at vera ein venjingarstøð fyri læraralesandi. Hetta gjørdi hann til eitt serstakt læringsumhvørvi, har næmingar og lærarar vóru partur av einum tvífalt lærandi felagsskapi – bæði sum undirvísarar og sum undirvístir.

Skúlin var kendur fyri sín sterka felagsskap og fyri at leggja dent á at flætta list, leiklist og tónleik inn í undirvísingina. Í mong ár var hann karmur um framførslur, kvøldsetur og tiltøk, har næmingar fingu høvi at vísa síni evni og mennast sum heildarmenniskju. Hetta var ein skúli, har trivnaður og námsfrøðilig nýhugsan gingu hond í hond.

Tá skúlin varð lagdur saman við Tórshavnar kommunuskúla í 2015, hevði hann tá tænt samfelagnum í meira enn hálva øld. Men minnið um hann livir víðari – ikki minst í teimum námsfrøðiligu hugsanum, sum nú eru flættaðar inn í kjarnuna hjá Skúlanum á Fløtum.

Tórshavnar kommunuskúli – mentan, list og læring í miðdeplinum

Tórshavnar kommunuskúli, sum varð vígdur í 1956, var í nógv ár ein av høvuðsskúlunum í Havn. Hann var bygdur í eini tíð, har býurin vaks við stórari ferð, og tørvur var á einum nútímans skúlabygningi. Skúlin var ikki bara ein lærustovnur, men eisini eitt mentanarhús, har list og søga vóru ein natúrligur partur av gerandisdegnum.

Í auluni hongur eitt stórt listaverk eftir William Heinesen, sum lýsir Sjúrðarkvæðið – eitt dømi um, hvussu skúlin var mentanarliga grundaður. Eisini høggmyndin hjá Janusi Kamban uttanfyri skúlan, sum vísir ein gamlan mann siga søgur fyri børnum, er ein mynd av tí námsfrøðiliga samleikanum, sum skúlin bar við sær: læring sum søga, sum samskifti, sum lív.

Kommunuskúlin var kendur fyri sítt fjølbroytta og livandi skúlalív, har bæði undirvísing, søga, tøkni og felagsskapur vóru í hásæti. Tá skúlin varð lagdur saman við Venjingarskúlanum, varð hetta gjørt við virðing fyri søguni og við vón um at skapa nakað nýtt og betri við jørðildi í tí góða gamla.

Skúlin á Fløtum – ein nýggj heild við djúpum røtum

Úr hesum báðum skúlum spratt Skúlin á Fløtum – ein skúli, sum ikki bara er ein samanlegging, men ein nýggj heild, sum hevur tikið tað besta úr báðum og ment tað víðari. Bygningurin varð tikin í nýtslu í 2020, men samanlagdi skúlin loysti longu frá landi í 2015. Skúlin á Fløtum er í dag størsti fólkaskúli í Føroyum. Hann hýsir næmingum frá forskúla til 9. flokk og er bygdur við einum greiðum námsfrøðiligum og arkitektoniskum endamáli: at skapa eitt opið, livandi og mennandi læringsumhvørvi við denti á felagsskapin og framtíðina.

Arkitektururin hjá Skúlanum á Fløtum er ein beinleiðis spegling av føroyska samfelagnum. Bygningurin er skipaður sum sjey “oyggjar”, sum eru bundnar saman av einum stórum felagsøki – eitt myndevni, sum endurspeglar føroysku oyggjarnar og samhaldið millum tær. Hetta skapar eitt umhvørvi, har næmingar kunnu kenna seg sum part av einum felagsskapi, men samstundis hava sítt egna pláss sum lutur í einum hópi og hópar í einum størri felagsskapi.

Námsfrøði og trivnaður í miðdeplinum

Skúlin á Fløtum hevur tikið við sær námsfrøðiligu dygdirnar frá Venjingarskúlanum – dentin á trivnað, skapandi læring og felagsskap – og sameint tær við mentanarliga og tøkniliga arvinum frá Kommunuskúlanum. Hetta sæst í, hvussu skúlin er skipaður: smogum og krókum og opnum felagsøkjum, serstøkum læringsoyggjum og hølum til, list, tónleik, náttúruvísindi og ítrótt.

Forskúli, Grunddeild, miðdeild og hádeild hava hvør sítt øki, men eru samstundis flættaðar saman við brúgvum, háslættanum og teimum trimum skálunum. Hetta tryggjar, at næmingar kunnu mennast í tryggum karmum, men eisini læra at samstarva tvørtur um aldur og floksstig. Hetta er ein beinleiðis framhald av tí námsfrøðiligu hugsan, sum m.a. Venjingarskúlin var kendur fyri.

Mentanarligur og samfelagsligur miðdepil

Skúlin á Fløtum er eisini ein mentanarstovnur – í sama anda sum Kommunuskúlin. Í skúlanum eru hølir til framførslur, skálarnir kunnu nýtast til listaframsýningar og kvøldsetur, og skúlin er ofta karmur um tiltøk, sum fevna um meira enn bara skúlagongd. Hetta ger skúlan til ein samfelagsligan miðdepil, har børn, ung og vaksin kunnu hittast og læra saman.

Við sínum sniði og innihaldi er skúlin eisini ein arkitektoniskur meistaraverk. Hann er bygdur við atliti at náttúru, ljósi og rúmd – og við tí endamáli at skapa eitt umhvørvi, har næmingar trívast og mennast. Hetta er ikki bara ein bygningur, men ein livandi læringsheild.

Eitt felags minni – og ein felags framtíð

Tað, sum ger Skúlan á Fløtum serligan, er ikki bara hansara stødd ella nýskapandi snið. Tað eru djúpu røturnar inn í søguna – í Venjingarskúlan og Kommunuskúlan – og tann virðing, sum skúlin vísir fyri tí, sum hevur verið. Samstundis er hann vendur móti framtíðini, við einum greiðum máli um at menna næmingar til at vera treystir, skapandi og ábyrgdarfullir borgarar við áræði til at mynda framtíðina.

Við at savna tað besta úr tveimum søguligum skúlum hevur Skúlin á Fløtum skapt eina nýggja heild, sum sameinir mentan, trivnað og læring. Hann er eitt dømi um, hvussu vit kunnu byggja á fortíðina – ikki fyri at endurtaka hana, men fyri at menna hana víðari.